‘De Silja Europa is geen veilige opvangplek, met name niet voor kinderen en jonge vrouwen’. Dat schreven artsen van Gezondheidszorg Asielzoekers begin april in een brandbrief aan gemeente Rotterdam, COA en NRC. Na een aanvankelijke radiostilte waarin geen enkele verwante organisatie praatte met de pers, stuurde de gemeente op 27 mei twee woordvoerders naar de wijkraadvergadering voor uitleg en het beantwoorden van vragen. 

De situatie is minder schrijnend dan de brief doet voorkomen, claimt de gemeente, al onderstreept wethouder Faouzi Achbar zelf ook dat ‘de huidige situatie niet ideaal is’. Dat vertelden de woordvoerders namens de gemeente, Eva Reekers en Hussein Jihad, op de wijkraadvergadering.

 Dat jonge vrouwen worden lastiggevallen en voor elkaar de wacht moeten houden bij de deur is volgens de gemeente niet bewezen. Ook signalen over vermeende radicalisering aan boord van het schip kloppen niet. De gemeente Rotterdam noch het COA licht toe waarop deze conclusies zijn gebaseerd. Gezondheidszorg Asielzoekers wil niet inhoudelijk reageren op de bevindingen van hun artsen. Onduidelijk blijft dus hoe de artsen in hun brandbrief tot hun oordeel kwamen.   

De gemeente zegt dat niet alle punten in de brandbrief inhoudelijk correct zijn. Zo worden hygiëne en besmettelijke ziektes aan boord van het schip nauwlettend in de gaten gehouden.

Met name door de woningnood moeten statushouders veel langer op het schip verblijven dan wenselijk is. De voormalige cruise-ferry heeft cabines van zes vierkante meter die gemaakt zijn voor een korte trip naar een nabije bestemming, niet voor bewoning van meerdere jaren.

Ayoub is een statushouder die al anderhalf jaar op het schip woont en in die tijd Nederlands leerde spreken. Door zijn vertaling konden we praten met meerdere bewoners van de Silja Europa.

Meerdere statushouders gaven aan dat het eten sinds de brandbrief is verbeterd. Wel is het eten vaak eentonig en zouden veel bewoners het liefst zelf willen koken. Ook zijn de bewoners wel te spreken over de veiligheid en voorzieningen voor kinderen, met leuke en gevarieerde activiteiten. 

Toch hebben veel mensen behoefte aan meer persoonlijke begeleiding. Er werkt ongeveer tachtig man aan personeel van het COA en de stichting Mano op het schip, wat niet altijd voldoende is. Veel bewoners hebben hulp nodig met het vertalen van administratieve zaken. Daar is vaak geen tijd voor beschikbaar. 

De Silja Europa blijft tot begin 2026 aangemeerd in de Merwehaven. De plannen voor daarna zijn nog onbekend. 

Door Tom Damen